Een operatiekamer waarin een stofdeeltje al funest kan zijn. Een laboratorium waar één fout in de luchtkwaliteit het verschil maakt tussen betrouwbare resultaten en besmette monsters. In zulke ruimtes is schoonmaak geen routine — het is een wetenschap. Toch wordt het belang van correcte cleanroomreiniging in de zorg nog vaak onderschat. En dat brengt risico’s met zich mee die veel verder gaan dan een vlekje op de vloer.
Wat maakt een cleanroom écht ‘clean’?
In tegenstelling tot een gewone ziekenhuisruimte, draait het in een cleanroom niet om zichtbaar schoon. Het gaat om onzichtbare gevaren: micro-organismen, stofdeeltjes, aerosolen. Deze ruimtes worden volgens strikte ISO-richtlijnen ontworpen en onderhouden, met gecontroleerde luchtstromen, luchtdrukverschillen en beperkte toegang.
Een cleanroom is vaak ingedeeld op basis van ISO-klasse (bijvoorbeeld ISO 5 t/m ISO 8). Hoe lager het nummer, hoe minder deeltjes per kubieke meter lucht zijn toegestaan. Elke beweging, elk schoonmaakmiddel en elk materiaal heeft invloed op deze delicate balans.
Dat betekent ook: geen gewone schoonmaakmethodes. Geen natte dweilen van de supermarkt. Geen allesreinigers of universele sprays.
WAARSCHUWING: fout schoonmaken kan besmettingsgevaar opleveren
Cleanrooms in de zorg — denk aan apotheekbereidingen, steriele opslag of OK’s — zijn uiterst gevoelig voor contaminatie. Foutief reinigen leidt niet alleen tot het overschrijden van partikelgrenzen, maar ook tot:
- verhoogd risico op postoperatieve infecties;
- verlies van steriele medicatie of monsters;
- schade aan gevoelige apparatuur;
- stillegging van de ruimte, met grote kosten tot gevolg.
Wat je nooit mag doen met standaard schoonmaakmiddelen in een cleanroom? Gebruik maken van producten die resten achterlaten, verstuiven of de luchtkwaliteit verstoren. Veelgebruikte fouten zijn onder andere het gebruik van te grove doeken, verkeerd gevouwen schoonmaakmaterialen en het vergeten van de juiste volgorde van reiniging (boven naar beneden, schoon naar vuil).
Zorgprofessionals en facilitair medewerkers hebben dus geen keuze: ze móeten werken volgens nauwkeurige richtlijnen. En die beginnen bij kennis.
Van protocol tot praktijk: zo pak je het goed aan
Een correcte cleanroomreiniging begint al op papier. Alles start met een helder protocol:
- Voorbereiding: controleer materiaal, kleding en ruimte (denk aan juiste handschoenen, gecertificeerde doeken, juiste schoonmaakoplossingen).
- Volgorde en techniek: werk altijd van schoon naar vuil en van boven naar beneden. Gebruik de juiste ‘fold & wipe’-techniek.
- Registratie: elke handeling moet worden vastgelegd voor audits en kwaliteitscontrole.
- Training: zorg dat personeel periodiek wordt getraind in de laatste richtlijnen voor het schoonmaken van cleanrooms.
Wil je zeker weten dat je voldoet aan de eisen van ISO en GMP? Werk dan samen met specialisten die deze expertise in huis hebben.
Bekijk hier de richtlijnen voor het schoonmaken van cleanrooms en ontdek hoe je besmettingsgevaar structureel voorkomt.
Conclusie
In de zorg draait alles om veiligheid, precisie en vertrouwen. Dat geldt ook — en misschien wel vooral — voor het schoonmaken van cleanrooms. Een goed uitgevoerde reiniging is geen sluitstuk, maar een essentieel onderdeel van patiëntveiligheid en proceszekerheid.
Wat is jouw rol in het schoon houden van de meest kwetsbare plekken binnen de zorginstelling?
FAQ
-
Wat is het verschil tussen een cleanroom en een steriele ruimte?
Een cleanroom richt zich op partikel- en microbiële controle volgens ISO-normen, terwijl een steriele ruimte volledige afwezigheid van micro-organismen nastreeft.
-
Moet je speciale schoonmaakmaterialen gebruiken in een cleanroom?
Ja. Alleen materialen die geschikt zijn voor cleanrooms mogen worden gebruikt: pluisvrije doeken, gesteriliseerde reinigingsvloeistoffen en tools met lage uitstoot.
-
Hoe vaak moet een cleanroom worden gereinigd?
Dat hangt af van het risiconiveau, maar meestal dagelijks en aanvullend na elk gebruik of proces. Frequente validatie van het schoonmaakproces is verplicht.
